Das Buch der Danziger Los- und Kuchenbäckergesellen aus den Jahre 1724-1768.

Księga gdańskiego bractwa bułkarzy i ciastkarzy z lat 1724-1768, wydał i opracował Zdzisław Kropidłowski
Gdańsk 2010, ss. 316, ilust. 212.

Księga gdańskiej korporacji czeladniczej bułkarzy i ciastkarzy (czyli cukierników) ma wartość historyczną i kulturową. Zawiera bowiem nie tylko zapiski kronikarskie o życiu czeladników, ale również komentarze pisarza brackiego na temat zachodzących w mieście i Polsce wydarzeń politycznych i gospodarczych oraz głębokie przemyślenia filozoficzne dotyczące sensu życia i pracy, a także relacji społecznych panujących w mieście. Szczególnie cenne są wypowiedzi na tematy polityczne. Uderza w nich troska o losy Rzeczypospolitej, a szczególnie króla polskiego Augusta III i Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz o zachowanie tolerancji religijnej w państwie, jako podstawowej wartości ludzkiej.

Zawartość księgi to przede wszystkim zapiski kronikarskie mówiące o przyjmowaniu do bractwa wyzwolonych towarzyszy. Przy tej okazji można wiele dowiedzieć się o organizacji, zwyczajach i funkcjach bractwa. Są one typowe dla działalności cechowej XVIII w. Działalność tego bractwa była dotychczas nieznana badaczom gdańskiego piekarnictwa: T. Hirschowi, S. Rühle, J. Trzosce i M. Boguckiej.

Najcenniejsze są wierszowane wypowiedzi o sensie życia i wartościach, które powinny być przestrzegane w życiu gdańszczan oraz komentarze do wydarzeń politycznych i militarnych dotyczących miasta i państwa polskiego. Widać w nich niechęć i nieufność wobec Prus – najbliższego sąsiada – i troskę o mądrość królów polskich oraz pomyślność królestwa. Szczególnie warte podkreślenia jest to, że piekarze gdańscy pisząc swoja kronikę w języku niemieckim utożsamiali się z losami Polski i modlili się o jej pomyślność.

Wybierane na roczne kadencje władze korporacji miały ambicje artystyczne. Księga zawierająca 100 kart ilustrowana jest 45 malowidłami wykonanymi na wysokim poziomie artystycznym. Władze korporacji wymieniane są na ozdobnych stronach, z których każda ma swoją kolorystykę i charakter, harmonię i nastrój. Wypowiedzi na temat sensu życia ilustrowane są alegoriami, a modlitwy za królów ich podobiznami. Występują też sceny batalistyczne, widoki oblężenia Gdańska i obrona króla Stanisława Leszczyńskiego przed armią carską w 1734 r., bitwy morskie, pokazy starć floty szwedzkiej z rosyjską, a nawet walk Prusaków z Turkami. Edycja księgi zawiera cztery części:

1) wydanie edytorskie w kolorze 194 stron,

2) kolorowy schemat księgi w miniaturkach (14 str.),

3) reskrypcję teksu w języku niemieckim i jego tłumaczenie w języku polskim (58 str.),

4) opracowanie naukowe w obu językach wykonane przez Zdzisława Kropidłowskiego, które wyjaśnienia poruszane w Księdze problemy oraz formy działalności bractwa.

Przeglądając księgę nasuwa się pytanie o wrażliwość artystyczną władz korporacji, o ich wykształcenie, nawet o ich udział w życiu kulturalnym miasta, biegłość w pisaniu, potrzebę obcowania z piękną księgą, która normalnie winna służyć przede wszystkim do ewidencji członków bractwa, a stała się bardzo cennym świadectwem kultury barokowej.

Wydawcą Księgi jest renomowane wydawnictwo „słowo/obraz terytoria”. Książkę można zmówić pod adresem zkropidlowski@wp.pl.
Oficjalna strona książki: www.ksiazka.piekarzy.intia.pl